W Helsinkach próżno szukać wielkomiejskiego gwaru, ogromnych arterii, czy okazałych pałaców, które miałby świadczyć o potędze zamieszkujących ich władców. Helsinki doskonale odzwierciedlają fiński spokój oraz umiejętność życia człowieka w zgodzie z naturą. Stolica Finlandii jest bowiem położona wśród lasów, zakradających się nawet niemalże do centrum miasta.
Jako port rozwinęła się w kierunku morza, otoczona wyspami gęsto rozsianymi po Bałtyku.
Początkowo była to mała osada utrzymująca się z handlu, założona z połowie XVI w. przez króla Gustawa Wazę (1496-1560). Przez wieki stały tu jedynie drewniane chatki, rozrzucone wzdłuż pagórkowatego półwyspu wcinającego się w morze. Dopiero na początku XIX w. Helsinki nabrały większego znaczenia. Rosja, która przejęła w owym czasie całkowitą kontrolę nad Finlandią, potrzebowała portu, który zapewniłby jej sprawniejszą wymianę handlową z Sankt Petersburgiem. Z rozkazu cara Aleksandra I (1777-1825) przeniesiono stolicę z Turku do Helsinek. Decyzja ta, oprócz wymiaru handlowego, miała także podłoże czysto polityczne. Car chciał mieć bowiem większą kontrolę i sprawować bezpośrednie zwierzchnictwo nad nowo pozyskanym terytorium. Prace nad częściową odbudową miasta, po pożarze który strawił dużą część starych zabudowań, powierzono Johanowi Ehrenströmowi (1762–1847) oraz Carlowi Engelowi (1778-1840). Ten pierwszy przygotował przede wszystkim plany miasta, drugi zaś opracował szczegółowo projekty architektoniczne budowli, które utrzymane były w stylu neoklasycystycznym.
Głównym punktem miasta jest Plac Senatu, położony niemal nad samą zatoką. Jest to rozległy kompleks, nad którym góruje luterańska Katedra. Podobno projektując ją, Carl Engel inspirował się paryskim Panteonem. Rzeczywiście nie sposób nie znaleźć w obu budowlach punktów wspólnych, jak chociażby oparcie jej na planie krzyża greckiego, czy kopułę umieszczoną na szczycie, a także wsparty na sześciu kolumnach portyk zwieńczony tympanonem.
Widać również wzory zaczerpnięte z Katedry Św. Izaaka Sankt Petersburgu. Na samym środku placu stoi dumnie zwrócony ku morzy pomnik cara Aleksandra II (1818-1881). Został on wzniesiony w 1894 r. dla upamiętnienia jego rządów, które pomimo protektoratu Rosji, były dla Finlandii łagodne. Car wprowadził bowiem szereg reform, które przyczyniły się nie tylko do rozwoju państwa, ale gwarantowały Finlandii duży zakres autonomii.
Sama statua została posadowiona na postumencie, otoczonym przez figury będące personifikacją prawa, kultury oraz zwykłego ludu. Potomkowie Aleksandra II, tzn. jego syn Aleksander III (1845-1894) oraz wnuk Mikołaj II (1868-1918) nie kontynuowali polityki ustępstw wobec Finlandii, zmniejszając znacząco nadaną jej autonomię oraz prowadząc działania mające na celu rusyfikację narodu fińskiego. Nasiliły się one zwłaszcza za panowania Mikołaja II. Pomnik z czasem stał się symbolem oporu wobec władz carskich. Ludność zbierała się na placu, wspominając Aleksandra II jako dobrego władcę. Po odzyskaniu niepodległości przez Finlandię w 1917 r. pojawiły się głosy, iż pomnik należy usunąć, aby zatrzeć wszelkie ślady panowania Rosjan. Ostatecznie plan ten nie został zrealizowany i Aleksander II do dziś stoi dumnie na wysokim postumencie, twarzą skierowaną ku morzu. Jest on nadal uważany za symbol mądrego władcy, którego reformy doprowadziły stopniowo do uzyskania przez Finlandię upragnionej niepodległości.
Plac Senatu tworzy bardzo harmonijną całość. Żaden budynek nie jest tu przypadkowy. Po obu stronach Katedry znajdują się Pałac Rządowy, będący jak sama nazwa wskazuje siedzibą władz państwa oraz Uniwersytet Helsiński. Oba budynki są niemal identyczne i charakteryzują się niezwykłą elegancją oraz klasyczną prostotą.
W pobliżu Placu Senatu, tuż nad samym Bałtykiem znajduje się Rynek (Kauppatori). Szczególnie w okresie wiosenno – letnim tętni on życiem. Wystawione na placu stragany oferują nie tylko świeże ryby, ale także lokalne wypieki, owoce i warzywa. W licznych kawiarniach przesiadują nie tylko turyści, ale także mieszkańcy stolicy, pragnący skorzystać z nielicznych w tej części Europy słonecznych dni. Do portu położnego przy rynku przybijają licznie jachty, łódki rybackie, stąd też odchodzą promy na pobliskie wysepki.
Katedra jest jedną z licznych świątyń w Helsinkach. Do jednych z najciekawszych należy niezwykły luterański Kościół na Skale, położony w dzielnicy dzielnicy Töölö. Został on wybudowany pod koniec lat 60-tych według projektu dwóch architektów fińskich, barci Tuomo (1931–1988) i Timo (1928- ) Suomalainenów. Z zewnątrz kościół jest zupełnie niepozorny, lecz jego oryginalność polega na tym, iż został on dosłownie wykuty w ziemi, w skale granitowej. Wnętrze przykryte jest miedzianą kopułą, wystającą nieznacznie ponad ziemię. Jedynym miejscem, przez które dociera światło słoneczne jest szklana ściana pomiędzy ścianą a kopułą, podzielona dziesiątkami drewnianych paneli. Wpadające promienie tworzą niezwykły spektakl, uwidaczniając niezwykłą harmonię pomiędzy naturą a nowoczesnym wystrojem wnętrza. W środku znajduje się skromny ołtarz, organy oraz wykonana z miedzi galeria, z której można oglądać to niezwykłe dzieło architektury. Ze względu na walory akustyczne, kościół jest miejscem w którym odbywają się liczne koncerty.
W tej samej dzielnicy znajduje się Park Sibeliusa, nazwany tak na cześć wybitnego fińskiego kompozytora Johana Sibeliusa, żyjącego w latach 1865-1957. Jego twórczość jest wyrazem tożsamości narodowej Finów, w której odwołuje się do niepodległościowych dążeń swoich rodaków. W samym sercu parku znajduje się jego pomnik, autorstwa Eili Hiltunen (1922-2030). Rzeźba wykonana jest z przyspawanych do siebie stalowych rur, przypominających swym wyglądem drzewo lub organy. Utrzymana w stylu abstrakcyjnym, doskonale komponuje się z otaczającą ją roślinnością.
Helsinki, Park Sibeliusa, pomnik autorstwa Eili Hiltunen 
Helsinki, Plac Senatu, pomnik Cara Aleksandra II 
Helsinki – Budowla na Placu Senatu 
Helsinki – Budowla na Placu Senatu 
